کاظمی همایون، براری حسین، سرکاری صمد، رشیدی یعقوب
تهران: : موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، ، ۱۳۹۳.
شماره ثبت ۴۶۹۹۲ مورخ ۱۳۹۴/۰۱/۳۰
بیماری فوزاریوم سنبله ( FHB ) از جمله بیماری های مهم و خسارتزا در مناطق گندم کاری مستعد شیوع آن می باشد. عامل این بیماری چند گونه قارچ از جنسFusarium می باشد که در بین آن ها F. graminearum به عنوان عامل غالب در دنیا، از جمله ایران، گزارش شده است. این بیماری علاوه بر خسارت کمی قابل توجه، به دلیل ترشح زهرابه های ( مایکوتوکسین های ) مختلف توسط قارچ عامل از لحاظ بهداشتی نیز برای سلامت مصرف کننده ( انسان و دام ) مضر می باشد. بنابراین مدیریت بیماری اهمیت بسیار زیادی در افزایش محصول و حفظ سلامت مصرف کننده دارد. در حال حاضر یکی از جنبه های مهم مدیریت این بیماری کنترل شیمیایی آن می باشد. در این بررسی کارآیی قارچکش جدید فالکن ۴۶۰ EC برای کنترل بیماری فوزاریوم سنبله گندم در استان های مازندران ( قراخیل و بایع کلا ) و اردبیل ( مغان ) در مزرعه و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و هر تیمار در چهار تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل قارچکش های فالکن ۴۶۰EC ( اسپیروکسامین ۲۵۰+تبوکونازول ۱۶۷+تریادیمنول ۴۳ گرم در لیتر ) در سه دز ۶/،۰/۷ ۰ و ۰/۸ لیتر در هکتار، آلتوکمبی۴۲۰SC به مقدار ۰/۵ لیتر در هکتار، تیلت ۲۵۰ EC به مقدار ۱ لیتر در هکتار، رکس دو ۴۱۸ SC به مقدار ۰/۵ لیتر در هکتار و شاهد ( بدون سم پاشی ) بود. عملیات سم پاشی در مرحله گلدهی سنبله های گندم انجام شد. یادداشت برداری و ارزیابی آزمایش پس از توسعه بیماری روی سنبله های شاهد با تعیین شدت و درصد آلودگی سنبله ها برای تمام تیمارها انجام شد. پس از برداشت، وزن محصول نیز برای تمام تیمارها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در مناطق قراخیل و بایع کلا، تیمار قارچکش فالکن با مقدار مصرف ۰/۸ لیتر در هکتار بیشترین تاثیر را در کاهش شدت و درصد آلودگی سنبله ها داشت؛ بنحویکه در مناطق قراخیل و بایع کلا این کاهش ها بترتیب ۷۱/۴ و ۵/،۶۵ و ۷۴/۶ و۷۷/۸ درصد ( در مقایسه با شاهد ) بودند. در منطقه مغان تیمارهای قارچکش فالکن با مقادیر مصرف ۰/۷ و ۰/۸ لیتر در هکتار با قرار گرفتن در یک گروه آماری، بیشترین تاثیر را در کاهش شدت و درصد آلودگی سنبله ها داشتند. در این منطقه، این کاهش ها در ارتباط با تیمار فالکن ۰/۷ لیتر در هکتار بترتیب ۷۸/۳ و ۸۳ درصد و در مورد تیمار فالکن ۰/۸ لیتر در هکتار بترتیب ۷۷/۵ و ۸۳ درصد بود. در ارتباط با تاثیر تیمارها بر عملکرد محصول در مناطق قراخیل و بایع کلا، تیمار قارچکش فالکن با مقدار مصرف ۰/۸ لیتر در هکتار بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد داشت؛ بطوریکه در این مناطق بترتیب افزایش ۳۴/۱۲ و ۲۷/۹۱ درصدی را در میزان محصول تولیدی نشان داد. در منطقه مغان، تیمار های قارچکش فالکن با مقادیر مصرف ۰/۷ و ۰/۸ لیتر در هکتار با قرار گرفتن در یک گروه آماری، بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد محصول داشتند؛ بنحویکه بترتیب افزایشی معادل ۵۱/۷۶ و ۴۷/۹۵ درصدی را در اثر کاربرد این تیمارهای قارچکشی نشان داد. واژه های کلیدی گندم، فوزاریوم سنبله، قارچکش، کنترل شیمیایی، فالکن.